Armen en wezen in Land van Hulst

Hulst - Tonny van Kemseke, Denulstenaer, heeft weer een nieuw boek uitgebracht. Deze keer een boek over de armen- en wezenzorg van 1326 tot aan 1795. Uit het rijke archief van de gemeente Hulst heeft hij een lijvig boekwerk samengesteld. Dit boek is het eerste deel over de behandeling en omgang van de armen tot aan de Franse tijd. U leest in dit deel hoe het Heilige Geesthuis functioneerde tot de reformatie in 1566. 

Voor de reformatie was het grotendeels het werk van enkele gegoede burgers, de katholieke instituten. 

Armoezaaiers
Volgens de eerste stadsrekeningen van Hulst waren er niet veel arme of daklozen in Hulst of het Hulsterambacht. Door de vele oorlogshandelingen bleven er in Hulst meer en meer armoezaaiers. Deze waren achtergelaten door de militairen die van slagveld naar slagveld trokken en daarbij konden de soldaten hun vrouw en/of kinderen niet meenemen. Die bleven dus hier in de buurt en kwamen ten laste van de het Heilig Geesthuis, Diaconie, armbesturen of in het weeshuis.
Het weeshuis is opgericht na de reductie van 1645 en heeft gestaan op het huidige ’s Gravenhofplein.  

Geloof
Dat men in de periode voor 1795 als armoezaaiers of wees niets in te brengen had spreekt tot de verbeelding. Het geloof had daar een groot aandeel in want was men een wees en gedoopt in de katholieke religie was het de bedoeling om in een katholiek gastgezin op te groeien. Maar dat was iets waar de diaconie op tegen was en lieten de wezen opgroeien in een gereformeerd gastgezin. De katholieken hadden weinig in te brengen in het sociale en economische gebeuren. Tussen de reformatie en 1795 was men als katholiek gekort in het uit oefenen van een beroep: een molenaar, apotheker, winkeliers, enzovoorts moest van het gereformeerd geloof zijn. In de magistratuur van Hulst en van het Hulsterambacht zat toen ook geen enkele katholiek om zijn groepering te vertegenwoordigen. De mensen die leefden van de onderstand, dat noemde men zo, moesten wel zoveel mogelijk ter kerke gaan. Geen kerkdienst bijwonen dus bij de broodbedeling kreeg men ook niets.

Publiek vernederen
Over het vrouw-zijn was geen pretje. Indien er zich een zwangerschap voor deed dan was de vrouw altijd de aanstichtster daarvan. En dan het publiek vernederen door de predikant tijdens een kerkdienst was volgens mij het hoogtepunt van hen om die “slegte” vrouwen terecht te stellen. Men heeft heel wat gesold met de armen in Hulst en in het Hulsterambacht en men had het te pikken wat hun opgedragen werd. De katholieken probeerden na de reductie de katholieke wezen niet te laten opnemen in een gereformeerd gezin en daarom had met het weeshuis opgericht.

Het boek is te bestellen via www.boekenbestellen.nl.
Zoekopdracht: van Kemseke.